| English |
Francais |
German |
Polish |
Home |
Martin Sjardijn (geboren in 1947) is een Nederlands kunstenaar, erkend als beeldend kunstenaar, schrijver, dichter en filosoof. Zijn werk kenmerkt zich door een diepgaande interdisciplinaire benadering, waarin hij kunst, wetenschap en technologie samenbrengt om fundamentele vragen over realiteit, perceptie en de menselijke ervaring te onderzoeken.
Martin Sjardijn volgde zijn artistieke opleiding aan de Vrije Academie in Den Haag van 1966 tot 1968, gevolgd door een studie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag van 1968 tot 1973. Zijn intellectuele vorming werd verdiept door een studie cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit van 1978 tot 1981, met een specifieke focus op filosofie en literatuur. Deze gecombineerde academische achtergrond heeft de basis gelegd voor zijn vermogen om esthetiek te verbinden met theoretische reflectie, waarmee hij de traditionele kloof tussen kunst en wetenschap tracht te overbruggen.
Een centraal concept in het denken van Martin Sjardijn is zijn 'Totaal Idealisme'. Dit concept wordt behandeld in zijn filosofische teksten en gedichten, die vaak geïnspireerd zijn door hedendaagse filosofie en fysica. 'Totaal Idealisme' kan worden geplaatst binnen de bredere filosofische traditie van het idealisme, die stelt dat de realiteit primair mentaal of bewustzijn-gebaseerd is, en dat ideeën de hoogste vorm van realiteit vertegenwoordigen.
Sjardijns artistieke projecten zijn directe manifestaties van deze filosofische positie. Zijn streven naar 'immateriële nieuwe objectiviteit' en 'meta-realiteit' in 'buiten- en cyberspace', evenals zijn focus op 'gewichtloze sculptuur', weerspiegelen een beweging voorbij conventionele materiële vormen naar een puur conceptuele of ideale ruimte. De 'nul van 3D-vorm' in zijn project 'Black Box' kan filosofisch worden geïnterpreteerd als een overgang naar een domein waar de fysieke primaciteit wordt losgelaten.
Sjardijns filosofische ideeën vinden hun meest concrete uitdrukking in zijn conceptuele kunstprojecten, die vaak de grenzen van traditionele media overschrijden en nieuwe technologische mogelijkheden benutten.
Sinds 1985 werkt Sjardijn aan het project "A Line in Outer Space – Visible from Earth – With the naked eye – At clear nights". Dit project omvat het creëren van sculpturen die in gewichtloosheid roteren, idealiter binnen CubeSats (kleine satellieten), en die via het internet wereldwijd worden gecommuniceerd. De eerste presentaties vonden plaats in 1986 in het Gemeentemuseum in Den Haag, vergezeld van een animatie getiteld "Leeg Vierkant 1986", tot stand gekomen in samenwerking met astronoom Dr. Wim Bijleveld en de planetaire computer Digistar in het Omniversum.
Sjardijns interesse in gewichtloze sculptuur, die in 1984 ontstond, leidde tot uitgebreide experimenten met virtual reality (VR) aan de Technische Universiteit Delft vanaf 1990. Onder supervisie van Prof. Erik Jansen en Jouke Verlinden experimenteerde hij met Head Mounted Displays en tactiele force feedback datagloves. Met de opkomst van het internet verdiepte hij zich verder in interactieve virtual reality, 3D-printtechnieken en robotica. In 2000 ontwikkelde hij een interactief virtueel museum voor het Groninger Museum, en tussen 2010 en 2014 creëerde hij de interactieve installatie "Elements". Zijn ultieme ambitie is om 3D-geprinte sculpturen in gewichtloosheid binnen een CubeSat te plaatsen, die via een interne camera worden geobserveerd en wereldwijd via het internet worden gedeeld. Het project symboliseert een 'meta-realiteit' en een 'nieuw immaterieel globaal realisme', waarbij gewichtloosheid functioneert als metafoor voor het overstijgen van materiële beperkingen.
"Black Box" is een ander significant project dat Sjardijns denken belichaamt. Dit werk wordt expliciet beschreven als de "ruimtelijke opvolger van Malevich's 'Black Square'". Het project begint "van nul, in nul, via virtual reality naar de eerste buitenaardse gewichtloze sculpturen". De intentie is om "voorbij de nul van 3D-vorm te gaan en uit niets te ontstaan tot een Lijn, dat wil zeggen, tot meta-realiteit, tot het nieuwe immateriële globale realisme in buiten- en cyberspace tot virtuele en buitenaardse creatie". Sjardijn breidt Malevich's concept van 'nul' uit naar het digitale en buitenaardse domein, gericht op "de ervaring van immateriële nieuwe objectiviteit in de leegte van een bevrijde culturele ruimte". "Black Box" is een radicale herinterpretatie van modernistische abstractie voor de 21e eeuw, die de fysieke vorm afwerpt en de immateriële en onderling verbonden aard van geavanceerde technologie en virtuele ruimte omarmt.
Martin Sjardijn heeft een pioniersrol gespeeld in de ontwikkeling van digitale kunst en interactieve virtual reality. Zijn betrokkenheid bij technologie is niet louter instrumenteel; het is een integraal onderdeel van zijn filosofische verkenning van de aard van realiteit en perceptie. Vanaf de jaren 1980 begon hij nieuwe technologieën te onderzoeken en was hij een van de eersten die experimenteerde met VR aan de Technische Universiteit Delft.
Deze pioniersrol werd gekenmerkt door diverse interdisciplinaire samenwerkingen, zoals met astronoom Dr. Wim Bijleveld aan de animatie "Leeg Vierkant" (1986). Zijn experimenten met VR aan de TU Delft, die in 1990 begonnen, waren baanbrekend. Zijn ArtSpaceLab-project omvat een virtuele tentoonstelling en een voorstel voor een kunstproject op het Internationaal Ruimtestation (ISS).
Sjardijn reflecteert diepgaand op de veranderende relatie tussen mens, kunst en technologie. Zijn werk met VR stelt hem in staat beelden te ervaren als "contextlozer dan ooit en meer autonoom dan voorheen", wat hij beschouwt als zijn "erfenis van Francis Bacon". Dit suggereert dat Sjardijn met VR een vergelijkbaar effect van isolatie en intensivering van de visuele ervaring bereikt als Bacon, maar dan via technologische middelen. Hij beschouwt technologie, en met name VR, niet slechts als een instrument voor het creëren van nieuwe vormen, maar als een filosofisch middel dat de relatie tussen het kunstwerk, zijn context en de toeschouwer fundamenteel verandert.
Hoewel Martin Sjardijn een pionier is op het gebied van digitale kunst en geavanceerde technologieën, keerde hij in 2011 ook weer terug naar de schilderkunst. Zijn schilderkunstige benadering is procesgericht: "When I paint, I want to be surprised by the brush, The ink, the paint, the linen and the movement of my hand. Linen, brush, paint and ink have their own strength and intelligence. The only thing I want to do is to set a theme as a starting point. On the basis of this, the process can take place". Hij beschouwt de spanning tussen "crisis en toeval" als een "geschenk". Deze benadering, geïnspireerd door Francis Bacon en Tracey Emin, contrasteert met de precisie en controle van zijn digitale projecten, maar onthult een diepere filosofie die de grenzen van autonomie verkent.
Zijn artistieke praktijk belichaamt zodoende een verfijnde filosofische zoektocht naar de wisselwerking tussen menselijke intentie, technologische mogelijkheden en de inherente eigenschappen van materialen en processen. Ondanks zijn focus op technologie en abstracte concepten, blijft de mens de centrale inspiratiebron in zijn werk. Hij verkent ook naaktstudies en directe acties, wat zijn abstracte en technologische verkenningen verankert in universele thema's.
Martin Sjardijn verspreidt zijn gedachten niet alleen via zijn kunstwerken, maar ook door middel van geschreven publicaties en openbare presentaties. Hij schrijft filosofische teksten over zijn concept van 'Totaal Idealisme' en gedichten die zijn geïnspireerd door hedendaagse filosofie en fysica. Een specifieke academische publicatie die aan hem wordt toegeschreven is "Digital Technologies and Fine Art - A complex relationship" (2012), gepubliceerd in AR[t]. The Hague: Royal Academy of Art.
Een belangrijke publieke articulatie van zijn ideeën vond plaats tijdens zijn TEDxTheHague-presentatie in 2011, getiteld "Earth is Done". Hierin besprak Sjardijn zijn ambitieuze droom om kleine, 3D-geprinte sculpturen in gewichtloosheid binnen een CubeSat te plaatsen en wereldwijd te communiceren via het internet. De titel "Earth is Done" suggereert een filosofische positie over de beperkingen of de waargenomen voltooiing van aardse kunst en de noodzaak om daaraan voorbij te gaan. De presentatie fungeert als een krachtig publiek manifest, dat Sjardijns overtuiging demonstreert dat de toekomst van kunst buiten de grenzen van de aarde ligt.